Hoe geef je leiding aan zelfsturende teams?
In ieder geval niet door de teamleden alles zelf maar te laten uitzoeken, samen of individueel. Teamleden zeggen bijvoorbeeld dat ze vrijheid willen, autonomie in hun werk, en een leider die vooral coachend aanwezig is. En dat klopt vaak ook wel.
Ze willen ruimte om te groeien, te experimenteren en hun talenten in te zetten. Maar tegelijk verlangen ze óók naar veiligheid, duidelijkheid en houvast. Te veel vrijheid is namelijk ook niet goed. Liever nog willen teams een leider die hen uitdaagt, coacht en betrekt. Een teamleider die zich ook verdiept in persoonlijk leiderschap.
Wat is de basis van zelfsturende teams?
In een team, vooral een zonder duidelijke leiding, gaan mensen automatisch een plek innemen. Als er geen begeleiding is, gaan ze zelf de regels en afspraken bepalen, waarmee die dus voor iedereen anders zijn.
Er ontstaat een automatische, onduidelijke hiërarchie waarin mensen vaak dubbel werk aan het doen zijn. Want iedereen zit op zijn eigen eilandje, zonder cohesie.
Wat doet een zelfsturend team?
Echte zelfsturing kan pas ontstaan nadát een team heeft geleerd om samen te navigeren. Als een teamleider doorschiet in het faciliteren van het team, en alleen maar vrijheid geeft, gebeurt er vaak iets geks. In plaats van opgelucht ademhalen, ervaren teamleden juist precies wat ze hebben geprobeerd te voorkomen.
Juist waar ze bang voor waren, hebben ze gekregen. Met dank aan de dienende teamleider. Zonder structuur, afspraken en regels ontstaat namelijk geen veiligheid, maar onzekerheid. Mensen weten dan niet wat er van hen wordt verwacht, wie daar verantwoordelijk voor is of hoe beslissingen moeten worden genomen. Met als gevolg stress, eilandjesgedrag en broeiende conflicten.
Waarom werkt een zelfsturend team niet?
In mijn opinie heeft de teamleider de verantwoordelijkheid om veiligheid, duidelijkheid en structuur neer te zetten. Dat is de leider van morgen, voor moderne organisaties die toekomstbestendig zijn.
Zelfsturing werkt niet als:
• De teampurpose onduidelijk is.
• Niemand verantwoordelijkheid neemt.
• Conflicten vermeden worden.
• De rol van de leiding stilaan verdwijnt.
Zonder koers, kaders en een heldere kapitein wordt ‘zelfsturing’ al snel synoniem voor stuurloosheid.
Wat is de meest voorkomende valkuil bij zelfsturende teams?
De meeste voorkomende valkuil bij zelfsturende teams zijn teamleiders die koste wat kost de sfeer goed willen houden. Alles moet altijd maar positief, gezellig en harmonieus zijn. We noemen dat vaak een groene sfeer.
Als er nooit ruimte is voor spanning of kritiek, dan slaat groen door in gifgroen. Dan wordt er tijdens de vergadering vriendelijk gelachen, terwijl bij de koffieautomaat de frustraties langzaam opborrelen.
Wil je echt met een zelfsturend team aan de slag?
Zorg dan dat de randvoorwaarden zijn vervuld.
